ခဲတံေပ်ာက္သြားလုိ႔

 

“ အေဖ”
“ေဟ....ဘာလဲသား”
“ေက်ာင္းမွာ သား ခဲတံေပ်ာက္သြားလို႔”
“ဟင္...မင္းဆရာမကို သြားမတိုင္ဘူးလား”
“တိုင္တယ္ အေဖ ေပ်ာက္ေပ်ာက္ခ်င္းပဲ သြားတိုင္လိုက္တာ”

“ေအး...သားေတာ္တယ္၊ အဲ့ဒီေတာ့ ဆရာမက သားခဲတံေပ်ာက္တာကို ဘယ္လိုအေရးယူလဲ”
“ဆရာမက ေခါင္းေဆာင္ၿပီး၊ အတန္းေခါင္းေဆာင္ကို ရွာေဖြေရးအဖြဲဖြဲ႔ခိုင္းတယ္အေဖ၊ အဲ့ဒီေတာ့ သားတို႔ အတန္းေခါင္းေဆာင္က အတန္းသား သံုးေယာက္ကို ဆင့္ေခၚၿပီး ဆရာမ စိတ္ႀကိဳက္ အဖြဲဖြဲ႔ရတာေပါ့”
“အင္...အဲ့ဒီလို လုပ္လို႔ အဆင္ေျပပါ့မလား သားရဲ႕”
“ေျပတယ္ အေဖရ”
“ဟုတ္ရဲ႕လား....ဘယ္လိုေျပတာတုန္း”
“သားတို႔ အတန္းေခါင္းေဆာင္က အတန္းထဲမွာရွိတဲ့ လူေတြရဲ႕ အိတ္ေတြကို စစ္ေဆးၿပီး ဆရာမဆီကို စစ္ေဆးၿပီး ရလာတဲ့ အေျဖကို စာတင္ရတယ္အေဖရဲ႕”
“အဲ့ဒီေတာ့ သားခဲတံျပန္ေတြ႔ေရာလား”
“ေတြ႔ေတာ့ မေတြ႔ဘူးအေဖ....ဒါေပမယ့္ သားေက်နပ္တယ္”
“ဟင္....ဘယ္လိုႀကီးတုန္း သားရဲ႕”
“အတန္းေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာအရ....သားရဲ႕ခဲတံဟာ အိမ္ကေန ေက်ာင္းအထိပါလာတာမေသခ်ာေၾကာင္း၊ ေသခ်ာပါကလည္း မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဆီမွာမွ မေတြ႔ေသာေၾကာင့္ အတန္းထဲတြင္ေပ်ာက္တာမျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အတန္းထဲတြင္ ေပ်ာက္တာမျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အျခားေနရာမ်ားကို စဥ္းစားၾကည့္ေသာအခါ ကာယကံရွင္ အားေမးျမန္းခ်က္အရ မည္သည့္ ေနရာကိုမွ မယူသြားေၾကာင္းထြက္ဆိုျခင္းေၾကာင့္ အတန္းထဲရွိေထာင့္တစ္ေနရာမ်ားက်ေနႏိုင္ေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ တစ္ခန္းလံုး အားပိုက္စိပ္တိုက္ရွာၾကည့္ေသာအခါ မည္သည့္ေနရာမွ ရွာမေတြ႔ေသာေၾကာင့္ ထိုစဥ္းစားခ်က္မွာလည္း မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊သို႔ျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာခံတံအားရွာေဖြရန္ ၿပီးေျမာက္ဖို႔ အတြက္ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားထဲမွ နည္းလမ္းတစ္ခုအားေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ဆရာမအား အႀကံျပဳအပ္ပါသည္။
(1) ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာခဲတံအားအသစ္ျပန္၀ယ္ေပးျခင္း
(2) ထိုေပ်ာက္သြားေသာ ခဲတံအား ထပ္မံရွာေဖြရန္ လံုေလာက္ေသာ လူအင္အား ထပ္မံျဖည့္တင္းေပးရန္
(3) ေပ်ာက္သြားေသာခဲတံအား ထပ္မရွာပဲ ေနျခင္း တို႔ ျဖစ္ပါသည္။
လို႔ ဆိုထားတယ္အေဖ”
“ဟ...မင္းတို႔ ဟာက ရွည္လွ်ားလွပါလား၊ ေပ်ာက္ေနတဲ့ ခဲတံလည္း ျပန္မေတြ႔ဘူး၊ ဖတ္ရတာကလည္း ဘာကိုဆိုလိုမွန္းမသိဘူး”
“ ဒါေပမယ့္ သားေက်နပ္တယ္ အေဖ”
“မင္းကလည္း ေက်ပဲ ေက်နပ္ေနတာပဲ....ဒီေလာက္ေတာင္ ေက်နပ္ေနတာ ဘာကို ေက်နပ္တာလဲ”
“အေဖပဲ စဥ္းစားၾကည့္ေလ”
“အင္း...ငါက ဘာကိုစဥ္းစားရမွာလဲ”
“သားခဲတံေပ်ာက္သြားလို႔ ဘာမွ မလုပ္ေပးတာထက္စာရင္၊ အခုလို သားအတြက္ အစီရင္ခံစာအရွည္ႀကီးဖတ္ရေတာ့ သားတန္တာေပါ့အေဖရဲ႕ ၊ ၿပီးေတာ့ ရွာေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ သားတို႔ စာ မသင္ရဘူးေလ...အဲ့ဒါေက်နပ္စရာေပါ့ အေဖရဲ႕...အေဖက ဒါေလးေတာင္မသိဘူး”

Hard Disk Partition ကုိ အရြယ္အစားေျပာင္းမယ္

ေမး    ကြန္ပ်ဴတာမွာ Partition ကုိ တ၀က္စီ ခြဲေပးလုိက္ပါတယ္။ လုိခ်င္တာက C: Partition မွာ 25% နဲ႔ D:partition မွာ က်န္တဲ့ 75% ကုိ ထားခ်င္ပါတယ္။ Format လည္း မခ်ခ်င္ပါ။ အဲဒါ Partition အရြယ္အစား ျပည္ညႇိဖုိ႔ ဘယ္လုိ နည္းလမ္းရွိပါသလဲ။

ေျဖ    ရွိပါတယ္။ Windows 7 အတြက္
    - Computer ကုိ ေမာက္စ္ညာလကစ္ႏွိပ္ၿပီး Manage ကုိ ဖြင့္ပါ။
    - Storage အုပ္စုေအာက္က Disk Management ကုိ ဆက္ဖြင့္ပါ။
    - အဲဒီျမင္ကြင္းမွာ ေမာင္ရင့္ကြန္ပ်ဴတာက ဟာ့ဒ္ဒစ္ Partition ေတြနဲ႔ Optical Drive, External Drive ေတြရဲ႕ အေနအထားကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။ ဟာ့ဒ္ဒစ္အပုိင္း C: နဲ႔ D: နဲ႔ Capacity ကုိလည္း ျပထားပါတယ္။
    - Hard Disk C: အပုိင္းကုိ ေမာက္စ္ညာကလစ္ႏွိပ္ပါ။ ေပၚလာတဲ့ Pop-up menu ကေန Shrink Volumne ကုိ ေရြးခ်ယ္ဖြင့္ပါ။
    - အဲဒီ Hard Disk အပုိင္းမွာ Space ဘယ္ေလာက္ကုိ ခ်ဳံႏုိင္တယ္ဆုိတာ Querying Shrink Space လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ ခဏေစာင့္ၾကည့္ပါ။
    - ေနာက္ Shrink ေပၚလာပါမယ္။ အဲဒီမွာ ေမာင္ရင္ ခ်ဳံ႕ခ်င္တဲ့ Space ကုိ သတ္မွတ္ေပးပါ။ Size ကုိ MB နဲ႔သာ ေျပာင္းရပါမယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ 4GB ဆုိရင္ 4000 MB ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ မူလ Size, shrink လုပ္မယ့္ Space နဲ႔ လက္က်န္ Space ေတြကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ တြက္ရပါမယ္။ အမွားမခံပါ။ စိတ္ႀကဳိက္ျဖစ္ၿပီဆုိရင္ Shrink ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္လုိက္ပါ။
    - Space အေျပာင္းအလဲလုပ္တာ ခဏေစာင့္ၾကည့္ပါ။ ေနာက္ C: မွာ Space ေလ်ာ့ၿပီး D: မွာ Space ေတြ တုိးလာတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။
    - ဒီလုိ Format မခ်ဘဲ Partition Size ေတြ ျပန္ညႇိတာ၊ Partition ေတြ ထပ္ခြဲတာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ သီျခားေဆာ့ဖ္၀ဲမ်ား ရွိပါတယ္။
သတိျပဳရန္
    သတိျပဳစရာအခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ အခန္႔မသင့္ရင္ Data ေတြ ေပ်ာက္ကုန္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္ငန္းစဥ္မလုပ္ခင္ Data ဖုိင္အားလံုးကုိ External hard drives မွာ Backup လုပ္ၿပီးသိမ္းထားပါ။ လုိအပ္ရင္ ၀င္းဒုိးစ္စနစ္ကုိ ျပန္တင္ရမွာျဖစ္လုိ႔ ၀င္းဒုိးစ္ OS DVD ခ်ပ္နဲ႔ Application CD ခ်ပ္မ်ားကုိ အသင့္ေဆာင္ထားပါ။
    Hard Disk C: အပုိင္းကုိ မလုိအပ္တဲ့ ဖိုင္မ်ားကုိ ရွင္းထုတ္ျခင္း၊ ေနရာအပုိ ျပန္ထြက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းနဲ႔ Defragment လုပ္ငန္းတုိ႔ကုိ ႀကဳိတင္ လုပ္ထားသင့္ပါတယ္။

အဆိပ္ပင္ေရမေလာင္းသင့္

ကုလားဆုိးတုိ႔က သူတုိ႔ေစ်းဆုိင္မ်ားတြင္ (၇၈၆)ဟူေသာ သေကၤတ၊ လျခမ္းသေကၤတမ်ား ျပဳလုပ္ထားတတ္ၾကရာ ယင္းဆုိင္မ်ားမွာ ေစ်းမ၀ယ္ဘဲ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားပုိင္ဆုိင္မ်ားသာ ေစ်း၀ယ္သင့္ၾကပါတယ္။ ကုလားဆုိးတုိ႔ဆုိင္မွာ၀ယ္လွ်င္ အဆိပ္ပင္ေရေလာင္းသည္ႏွင့္တူပါတယ္။

တစ္ခါက ကမၻာေက်ာ္ မင္းကြန္းတိပိဋကဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တပည့္မ်ား ကုလားဆုိင္မ်ားမွာ အေဆာက္အအံုပစၥည္းမ်ား ၀ယ္ခဲ့ၾကသျဖင့္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက `ကုလားဆုိင္မ်ားက (၁)က်ပ္သာအျမတ္တင္၍ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားဆုိင္မ်ား (၁၀)က်ပ္အထိ အျမတ္တင္ရင္ေတာင္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားပုိင္ ဆုိင္မ်ားမွာသာ ၀ယ္သင့္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ကုလားတုိ႔ျမတ္တဲ့ (၁)က်ပ္က အမ်ဳိးဘာသာဖ်က္ဆီးမယ့္ (၁)က်ပ္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႔ျမတ္တဲ့ (၁၀)က်ပ္က ဘုရားတည္ ေက်ာင္းေဆာက္မွာျဖစ္လုိ႔ပဲ´လုိ႔ မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ေၾသာ္ ကမၻာေက်ာ္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးလည္း ကုိယ့္အမ်ဳိး ကုိယ့္ဘာသာအတြက္ ရတက္မေအးရရွာပါတကား။

သုိ႔ေသာ္လည္း ကုန္မာဆုိင္၊ အထည္ဆုိင္၊ စက္ပစၥည္းဆုိင္၊ စားေသာက္ဆုိင္၊ မ်က္မွန္ဆုိင္ စေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအားလံုး ယင္းတုိ႔ပါးစပ္ထဲမွာ ၀ါးမ်ဳိးခံထားၾကရ၍ ျမန္မာပုိင္ဆုိင္မ်ား နည္းပါးလွသျဖင့္ ကုလားတုိ႔၏ ဆုိင္မ်ားမွာသာ ေစ်းမ၀ယ္႐ံုသာမက ျမန္မာဆုိင္ေပါင္းမ်ားစြာ တည္ေထာင္ဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာျဖစ္လ်က္နဲ႔ ျမန္မာပုိင္ဆုိင္မရွိလုိ႔ ကုလားဆုိင္မွာ ၀ယ္ရတာဟာလည္း ရင္နာစရာ။ မိမိတုိ႔၏ ႀကီးက်ယ္ေသာ ညံ့ဖ်င္းခ်က္သာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဤစာကုိဖတ္႐ႈၿပီး ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးျပႆနာမ်ား မျဖစ္ပြားဘဲ ကုိယ့္အမ်ဳိး၊ ကုိယ့္ဘာသာ မကြယ္ေပ်ာက္ေအာင္ ကုိယ့္အခ်င္းခ်င္း၊ စည္း႐ံုးျခင္း၊ ပညာေပးျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ဘက္ေပါင္းစံုက ႀကဳိးစားသင့္ၾကပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား မႀကဳိးစားဘဲ ခပ္ေပါ့ေပါ့ေနၾကလွ်င္ျဖင့္ တစ္ခ်ိန္က တစ္ႏုိင္ငံလံုး ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ခဲ့ၾကေသာ အိႏၵိယႏွင့္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံတုိ႔လုိ႔ လူေပါႀကီးလုိ႔ေခၚတဲ့ မူဆလင္ကုလားတုိ႔၏ ၀ါးမ်ဳိျခင္းကုိ လွလွႀကီးခံၾကရမွာ မလြဲပါဘူး။

လူမ်ဳိးမေပ်ာက္ေရး စိတ္မေအးနဲ႔

မူဆလင္ဘာသာ၀င္ေခၚ ေတာကုလားတုိ႔သည္ ဗမာ၊ ကရင္၊ ရခုိင္၊ မြန္၊ ကခ်င္၊ ကယားစေသာ ျမန္မာတုိင္းရင္သားလူမ်ဳိးမ်ားကုိ ၀ါးမ်ဳိရန္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာကုိ ၀ါးမ်ဳိးရန္ အစြမ္းကုန္ ႀကဳိးစားအားထုတ္လ်က္ရွိၾကပါသည္။

တုိင္းရင္းသားတုိ႔ဟာ စိတ္ေကာင္းရွိ၍၊ မိတ္ေဆြတာ၀န္ေက်ပြန္တတ္ၾကတယ္။ လူခ်င္း နီးစပ္လာလွ်င္ ဘယ္လူမ်ဳိးကုိမဆုိ ခင္မင္တတ္ၾက၊ ယံုၾကည္တတ္ၾကတယ္။ မူဆလင္တုိ႔ဟာ ဤအခ်က္ကုိ ခ်က္ေကာင္းသိ၍ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ထိမ္းျမားကာ မူဆလင္ဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ေအာင္ သိမ္းသြင္းေနၾကပါတယ္။

႐ုိး႐ုိးသိမ္းသြင္း၍မရလွ်င္ ေငြေၾကးျဖင့္ ပစ္ေပါက္၍ သိမ္းသြင္းၾကတယ္။ တုိင္းရင္းသားတုိ႔အား ပစၥည္းဥစၥာရွာေဖြရာမွျဖစ္ေစ၊ သံုးရာမွာျဖစ္ေစ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္မတူပဲ စနစ္တက်မရွိဘဲ ေပါ့ေပါ့္တန္တန္သေဘာထားၾကတယ္။ သံုးလွ်င္လည္းမသိ ကုန္လွ်င္ကုန္မွန္းမသိဘဲ ေနာက္ဆံုးကုန္သြားသည့္အခါ ထုိဒုကၡကုိ ရင္မဆုိင္ရဲၾကသျဖင့္ လူမ်ဳိးႏွင့္ဘာသာကုိ ေဘးခ်ိတ္ၿပီး ႀကံဳတတ္ၾကတယ္။ လူမ်ဳိးႏွင့္ဘာသာကုိ ၀ါးမ်ဳိးမခံရေအာင္ ဤအခ်က္ကုိလည္း အထူးသတိျပဳေစခ်င္ပါတယ္။ သတိမျပဳမိၾကပါက ကုလားတုိ႔ေထာင္ထားတဲ့ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ မိသြားႏုိင္ပါတယ္။

ျမန္မာတုိင္းရင္းသူတုိ႔ကုိ ထိမ္းျမားရန္လြယ္ကူသျဖင့္ မူဆလင္တုိ႔က သူတုိ႔၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္လက္ကမ္းစာေစာင္တြင္ `ျမန္မာတုိင္းရင္းသူတုိ႔ကုိ ျပည္တန္ဆာမႏွင့္တူေနေၾကာင္း၊ လက္ထပ္ဖုိ႔လြယ္ကူးေၾကာင္း´ ေဖာ္ၫႊန္းေရးသားထားရာ ကုိယ့္လူမ်ဳိးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရင္နာစရာေကာင္းသလဲဆုိေတာ့ မူဆလင္ေခၚေတာေတြ ဘယ္ေလာက္ယုတ္မာ႐ုိင္းစုိင္းလည္းဆုိတာ သိရွိလုိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မူဆလင္ကုလားေတြက အဆင့္အတန္း၊ ရာထူးအဆင့္အတန္းအလုိက္ ျမန္မာတုိင္းရင္သူ တစ္ေယာက္ယူႏုိင္သူတုိင္းကုိလည္း ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ကာ ဘာသာႏွင့္လူမ်ဳိး မ်ဳိႏုိင္ေအာင္ ႀကဳိးစားလ်က္ရွိရာ ဘာသာေရးအေျခခံႏွင့္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓာတ္နည္းပါးပါက ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ား (၁၀၀)ေက်ာ္တြင္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႀကီးႏွင့္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႔ဟာ ၾကက္ေပ်ာက္ငွက္ေပ်ာက္ ေပ်ာက္သြားမွာ ဧကန္မလြဲပါပဲ။

ျမန္မာတုိင္းရင္းသူတုိ႔ ဗုဒၶဘာသာအေျခခံရွိေစရန္ မိဘမ်ား၊ ဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕မ်ားမွာ တာ၀န္အရွိဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ယင္းပုဂၢဳိလ္မ်ားက တုိင္းရင္းသား၊ တုိင္းရင္းသူတုိ႔အား ကေလးဘ၀မွစတင္၍ သာသနာေတာ္အေၾကာင္း နားသြင္းေပးျခင္း၊ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရာက္၌ ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္၍ တက္ေရာက္ခုိင္းျခင္း၊ လူမ်ဳိးျခားဘာသာျခားမ်ားႏွင့္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးမဆက္ဆံရန္ မထိမ္းျမားရန္ ေၾကာင္းက်ဳိးညႊန္ျပ ဆံုးမျခင္း၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ ထက္သန္မည့္ သမုိင္းေၾကာင္းမ်ား ေျပာျပျခင္း စသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ မျဖစ္မေန ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိပါတယ္။ ယင္းသုိ႔ေဆာင္ရြက္မွသာ ေနာင္မွေနာင္တရၾကသူမ်ား မျဖစ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသူတုိင္းရင္းသားတုိ႔ဟာ ဤအခ်က္ကုိ ဥာဏ္မ်က္စိပြင့္လင္းဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ကုလားတုိ႔က `ျမန္မာတုိင္းရင္းသူတစ္ေယာက္ကုိရလွ်င္ သူတုိ႔ဘာသာေရးလူမ်ဳိးအတြက္ စစ္သားငါးရာ ရသည္ႏွင့္တူသည္´ဟု ဆုိထားပါတယ္။

အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ားကုိၾကည့္၍ ကုိယ့္အမ်ဳိးဘာသာမကြယ္ေပ်ာက္ဖုိ႔အေရး ျမန္မာတုိင္းရင္းသားအေပါင္းတုိ႔ စိတ္ေအးမေနသင့္ၾကပါဘူး။

တပ္မေတာ္သားဘ၀ ခံယူစစိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ ျပဳျပင္ေရး

ျပဳစုတင္ျပသူ - ဗုိလ္မွဴးႀကီး ထြန္းၾကည္

          မိမိတပ္မေတာ္သည္ ျပည္သူၾကားမွ ေပါက္ဖြားလာေသာ တပ္မေတာ္တစ္ရပ္သည္ ျပည္သူတုိ႔တြင္ လူတန္းစာအလႊာစံု၊ အတန္းအစားစံု၊ လူမ်ဳိးစံု၊ စ႐ုိက္စံု၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးတမ္း အစံုအလင္ရွိသည္ျဖစ္ရာ လူအမ်ဳိးမ်ဳိး စိတ္အေထြေထြတုိ႔ကုိ တစ္ေသြး၊ တစ္သံ၊ တစ္မိန္႔ျဖစ္ေစရန္ ေလ့က်င့္ပံုသြင္းရသည္မွာ လြယ္ကူေသာ အလုပ္မဟုတ္ပါေပ။ သစ္သား၊ ေက်ာက္သား၊ ဖေယာင္း၊ သတၳဳ စသည္တုိ႔ကုိ ထုဆစ္ပံုသြင္းရန္မွာ လြယ္ကူသေလာက္ လူသားတုိ႔ကုိ ပံုသြင္းရန္မွာ လြယ္ကူေသာ ကိစၥတစ္ရပ္ မဟုတ္ေပ။

          တပ္မေတာ္၏ ေလ့က်င့္ေရးစံႏႈန္းမ်ားသည္ စစ္ေျမျပင္တြင္ အသင့္အေနအထားအထိ ရွိေနေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ ေလ့က်င့္ေရးစံႏႈန္းမ်ားကုိမူ ေလွ်ာ့ခ်ပစ္၍ မရႏုိင္ပါေပ။ ေလ့က်င့္ေရးတြင္ ေခၽြးထြက္မ်ားမွ ေသြးထြက္နည္းမည္ ဟူ၍လည္း ေဆာင္ပုဒ္ထားရွိၿပီး ျဖစ္သည္။ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ တပ္မေတာ္သုိ႔ မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ ၀င္လာၾကသူမ်ားသည္ ျပင္ပအရပ္သားဘ၀က အ႐ုိးစြဲခဲ့သည့္ အေနအထုိင္၊ အစားအေသာက္၊ အက်င့္စ႐ုိက္၊ အေတြးအေခၚ၊ ဟန္ပန္အမူအရာတုိ႔ကုိ တပ္မေတာ္သားဘ၀ႏွင့္ အံ၀င္ခြင္က်ျဖစ္ေစရန္ ေျပာင္းလဲၫႇိယူေနထုိင္လုပ္ကုိင္ၾကရပါသည္။ အျခားတစ္ေနရာသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္လုပ္ကုိင္ၾကရသည့္ အခါမ်ဳိးတြင္လည္း ထုိနည္းအတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသုိ႔ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေရန္ ၫႇိယူၾကရရာတြင္ အခက္အခဲ၊ အက်ပ္အတည္း၊ အဖုအထစ္အနည္းႏွင့္ အမ်ားဆုိသလုိ ႀကံဳေတြ႕ၾကရမည္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ အရပ္သားဘ၀မွ တပ္မေတာ္သားဘ၀သုိ႔ ကူးေျပာင္းစတြင္ ညႇိယူမႈဆုိင္ရာ ျပႆနာႏွစ္ရပ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။ ပထမျပႆနာတစ္ရပ္မွာ အရပ္သားဘ၀မွ စစ္သားဘ၀သုိ႔ ေျပာင္းလဲကာစ ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းမ်ား (သက္ဆုိင္ရာ တပ္မေတာ္တကၠသုိလ္မ်ား)တြင္ ျဖစ္ေပၚတတ္ၿပီး ဒုတိယျပႆနာမွာ ခက္ခဲပင္ပန္းၾကမ္းတမ္းလွသည့္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာ၌ အသက္အႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ႏုိင္သည့္ တုိက္ပြဲကာလတြင္ ျဖစ္ေပၚႏုိင္ေသာ ညႇိယူမႈျပႆနာမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

လူသစ္ဘ၀ညႇိယူမႈဆုိင္ရာမ်ား (The Recruit’s Adjustment)

          လူသစ္ (ရဲေဘာ္သစ္) ဘ၀၊ ဗုိလ္ေလာင္းျဖစ္စဘ၀တြင္ ဦးစြာႀကံဳေတြ႕ရမည္မွာ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းမ်ားအၾကား ႐ႈပ္ေထြးေနမႈမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ မိမိနားမလည္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ မိမိမလုပ္လုိသည့္ လႈပ္ရွားျပဳမူမႈမ်ားကုိ အမ်ားနည္းတူ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေစရန္ လုိက္လံလုပ္ေဆာင္ၾကရပါမည္။ ျပင္ပ အရပ္သားဘ၀တြင္ အခ်ိန္ကုိ ကုိယ္ပုိင္ပစၥည္းတစ္ခုသဖြယ္ ယူဆခဲ့ၾက၍ စားခ်င္သည့္အခ်ိန္၊ သြားခ်င္သည့္အခ်ိန္၊ လုပ္ခ်င္သည့္အခ်ိန္၊ မလုပ္ခ်င္သည့္အခ်ိန္၊ အိပ္ခ်င္သည့္အခ်ိန္တုိ႔သည္ မိမိသေဘာအတုိင္းသာ မိမိေဆာင္ေစခဲ့ပါသည္။ တပ္မေတာ္သားဘ၀တြင္ အိပ္ယာထိခ်ိန္၊ ေလ့က်င့္ခ်ိန္၊ စားခ်ိန္၊ နားခ်ိန္ စသည္တုိ႔ျဖင့္ ထားရွိေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္မ်ားသည္ မိမိသေဘာႏွင့္ ဆန္႔က်င့္လာသလုိ ျဖစ္လာသျဖင့္ ဖိစီးမႈတစ္ခုလည္း ျဖစ္လာပါေတာ့သည္။

          တူညီေသာ ၀တ္စားမႈႏွင့္ ေနထုိင္မႈမ်ား၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားသည္လည္း အခက္အခဲတစ္ခုသဖြယ္ ျဖစ္လာျပန္သည္။ ငါ့ကုိယ္ ငါမပုိင္၊ င့ါကုိယ္ပုိင္ဟန္ေတြေတာ့ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္ပါရဲ႕ ဟူသည့္ စိတ္ခံစားမႈမ်ားလည္း ၀င္လာႏုိင္ပါသည္။ ငါသည္အမ်ား၊ အမ်ားသည္ ငါဟူသည့္ ခံစားမႈမ်ဳိးျဖစ္ေပၚမလာၾကေသးေပ။ အစစအရာရာ အမိန္႔ႏွင့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအတုိင္းသာ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ၾကရသျဖင့္ ကုိယ္ပုိင္လြတ္လပ္ခြင့္ ေပ်ာက္ဆံုးၿပီဟူေသာ ခံစားခ်က္ေၾကာင့္ လုိဘမျပည့္ျခင္း (Frustration)၊ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္း (Fear)၊ ေဒါသျဖစ္ျခင္း (Anger)၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း (Depression) စသည္တုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာတတ္သည္။

          မိေ၀း၊ ဖေ၀း၊ အေပါင္းအသင္းေဆြမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ေ၀းရသည္သာမက သူစိမ္းဆန္သည့္သေဘာ ဆက္ဆံေရးမ်ားေၾကာင့္ လြမ္းဖ်ားလြမ္းနာ (Cryptic Nostalgia)၊ အိမ္လြမ္းစိတ္ (Homesickness) မ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚခံစားလာတတ္ၾကပါသည္။ ထုိခံစားမႈမ်ားေၾကာင့္ မလုပ္ခ်င္မကုိင္ခ်င္ျဖစ္ျခင္း၊ တာ၀န္ယူလုိစိတ္မရွိျခင္း၊ မနာခံလုိျခင္း၊ သင္ယူလုိမႈ ေလ့က်င့္လုိမႈမရွိျခင္း၊ ေလ့က်င့္မႈမ်ားတြင္ အလြဲလြဲအေခ်ာ္ေခ်ာ္ ျဖစ္လာတတ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ အစားအေသာက္ မ၀သလုိ၊ အိပ္ေရးမ၀သလုိ ခံစားရျခင္း၊ လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္း၊ အသက္႐ႈမ၀ျခင္း၊ ႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ၾကြက္သားနာက်င္ျခင္း/ကုိက္ခဲျခင္း စသည့္ ကုိယ္စိတ္ဆက္ႏြယ္ ေ၀ဒနာမ်ား (Psychosomatic Disorders) လည္း ခံစားရတတ္ပါသည္။

          ယင္းသုိ႔ ပတ္၀န္းက်င္သစ္ကုိ ၫႇိယူရသျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ခံစားမႈမ်ားသည္ လူတုိင္းတြင္ တေျပးညီ သေဘာမ်ဳိး မဟုတ္ပါေပ။ အခ်ဳိ႕သူမ်ားမွာမူ တပ္မေတာ္သားဘ၀ အစားအေသာက္၊ အ၀တ္အစား၊ အေနအထုိင္၊ ၀င္ေငြလစာ စသည္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ ယခင္အရပ္သားဘ၀ထက္ ပုိမုိေကာင္းမြန္သည္ဟု ခံစားရတတ္ကာ ေလ့က်င့္သင္ယူမႈမ်ားတြင္ အားစုိက္တတ္ၾကၿပီး တပ္မေတာ္သားဘ၀မွ လမ္းလြဲ ေသြဖီသြားမည္ကုိပင္ စုိးရိမ္ပူပန္တတ္ၾကေသးသည္။ ယင္းသုိ႔ျဖစ္ျခင္းမွာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ပုဂၢဳိလ္ေရးဆုိင္ရာ ကြဲျပားျခားနားျခင္း (Individual Differences) ေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသုိ႔ ျဖစ္ျခင္းကုိ ကုိယ္ရည္ကုိယ္ေသြး (Personality)၊ သိမႈစြမ္းရည္ (Cognitive Ability)၊ ေစ့ေဆာ္မႈ (Motivation)၊ မိသားစုေနာက္ခံအေၾကာင္းအရင္း (Family Background)၊ သေဘာထားႏွင့္ တန္ဖုိးထားမႈ (Opinion and Value)၊ ဆက္ဆံေရးပတ္၀န္းက်င္ (Social Background) တုိ႔က သတ္မွတ္ျပဌာန္းေလ့ရွိပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ သိမႈစြမ္းရည္ (Cognitive Ability) ျမင့္မားသူမ်ားသည္ စဥ္းစားဆင္ျခင္မႈ ျမင့္မားၿပီး လွ်ပ္တစ္ျပက္ ျဖတ္ထုိးဉာဏ္ႏွင့္ အေရးေပၚအေျခအေနတုိ႔တြင္ ထိေရာက္သည့္ ဉာဏ္ရည္ကုိ အသံုးခ်ကာ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းတတ္ၾကပါသည္။ အလားတူ အျပင္စြဲကုိယ္ရည္ကုိယ္ေသြး (Extraverted Personality) ရရွိသူမ်ားသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူအမ်ားႏွင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး လြယ္ကူၿပီး အသင္းအဖြဲ႕ႏွင့္ အလုိက္အထုိက္ ေနထုိင္တတ္ၾကသျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈစြမ္းရည္တြင္ ျမင့္မားေနမည္ ျဖစ္ပါသည္။

          ထုိ႔ေၾကာင့္ ေစ့ေဆာ္မႈျမင့္မားသူမ်ားသည္ အလုပ္လုပ္လုိစိတ္၊ တာ၀န္ယူလုိစိတ္ ျမင့္မားၿပီး လုပ္ငန္းကိစၥ အမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ အခက္အခဲၾကားမွပင္ လြယ္ကူစြာ ျဖတ္ေက်ာ္ႏုိင္ပါသည္။ ေစ့ေဆာ္မႈျမင့္မားသူမ်ားသည္ ျဖတ္လတ္သြက္လက္တတ္ၿပီး ရည္မွန္းခ်က္သုိ႔ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တတ္သည့္သေဘာလည္း ရွိပါသည္။ မိသားစု ေနာက္ခံအေၾကာင္းရင္းသည္လည္း ထုိသူ၏ ကုိယ္ရည္ကုိသ္ြးႏွင့္ စြမ္းရည္မ်ားကုိ မ်ားစြာျခားနားေစပါသည္။ မိကြဲဖကြဲ (အိမ္ေထာင္ကြဲ) မိသားစုမ်ားမွ ႀကီးျပင္သူအခ်ဳိ႕သည္ အားငယ္စိတ္၊ သိမ္ငယ္စိတ္၊ ၀ုိင္းပယ္ခံစားရစိတ္မ်ား ခံစားရတတ္ကာ ထုိစိတ္အခံမ်ားျဖင့္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ညႇိယူမႈကြာဟၿပီး သီးျခားျဖစ္ေနတတ္ကာ အမ်ားႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မႈ နည္းပါးၿပီး ဆက္ဆံေရးဆန္႔က်င္မႈမ်ားအထိပင္ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ၎တုိ႔သည္ ေနရာသစ္တြင္ ညႇိယူမႈဆုိင္ရာ အခက္အခဲမ်ား ႀကံဳေတြ႕တတ္ၾကပါသည္။

          ယခုအခါတြင္ တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲမ်ား၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္မ်ားအရ တပ္မေတာ္တကၠသုိလ္အသီးသီးတြင္ တက္ေရာက္ေနသည့္ ပထမႏွစ္ဗုိလ္ေလာင္းမ်ားအား အရပ္သားဘ၀မွ တပ္မေတာ္သားဘ၀သုိ႔ ေျပာင္းလဲကာစ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္ စိတ္စစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ျမႇင့္တင္ေပးျခင္းတုိ႔ကုိ လုပ္ေဆာင္ေပးလ်က္ရွိပါသည္။ ယင္းသုိ႔ ျပဳလုပ္ရာ၍ တပ္မေတာ္အတြင္းရွိ စိတ္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စိတ္က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္မ်ား ပူးေပါင္းကာ ေအာက္ပါေဆာင္ရြက္စဥ္မ်ားအတုိင္း လုပ္ေဆာင္ေပးလ်က္ရွိပါသည္။ စိတ္ခံစားမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဆာင္ရြက္စဥ္တြင္ လတ္တေလာခံစားေနရသည့္ ႐ုပ္ပုိင္းႏွင့္စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ခံစားမႈမ်ားကုိ ေမးခြန္းမ်ား ဖြဲ႕စည္းကာ ၎တုိ႔ ခံစားရသည့္အတုိင္း ဒီဂရီ (၄)မ်ဳိးျဖင့္ ခံစားရသည့္ အတုိင္းအတာအလုိက္ ေရြးခ်ယ္ေျဖဆုိေစျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သေဘာထား၊ ထင္ျမင္ခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေဆာင္ရြက္စဥ္တြင္ လက္ရွိတက္ေရာက္ေနသည့္ သင္တန္းအေပၚ ထားရွိသည့္ သေဘာထားအျမင္မ်ားကုိ ဆန္႔က်င္ဘက္အျမင္ (၂)ခုျဖင့္ ေမးခြန္းဖြဲ႕စည္းကာ ၎တုိ႔ႏွင့္ ကုိက္ညီသည့္အျမင္ကုိ ေရြးခ်ယ္ေျဖဆုိေစျခင္းႏွင့္ အေနအထုိင္၊ အစားအေသာက္၊ အနားမရျခင္း၊ ေနရာသစ္ (ပတ္၀န္းက်င္သစ္) အေတြ႕အႀကံဳ၊ စည္းကမ္း၊ အျပစ္ေပးျခင္း စသည္တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ထင္ျမင္ခ်က္ကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေရးသားေျဖဆုိေစျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

          ယင္းသုိ႔ စစ္ေဆးရရွိသည့္ ရလဒ္မ်ားကုိ စိစစ္ၿပီး ၎တုိ႔ခံစားရသည့္ စိတ္ပုိင္းလကၡဏာမ်ားႏွင့္ ခံစားခ်က္မ်ားကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း ေတြ႕ရွိရမည္ ျဖစ္ပါသည္ -

-       ကုိယ္ခႏၶာအစိတ္အပုိင္း တစ္ခုခု ထံုက်င္ျခင္း

-       အသက္႐ွဴမ၀သလုိ ခံစားရျခင္း

-       ငိုခ်င္စိတ္ျဖစ္ျခင္း၊ ငုိမိျခင္း

-       လိင္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္း

-       အျခားသူမ်ားကုိ ေ၀ဖန္၊ အျပစ္တင္ျခင္း

-       စိတ္တုိလြယ္ျခင္း

-       တစ္ခုခုလုပ္ၿပီးတုိင္ မေသခ်ာသလုိ ခံစားရျခင္း

-       အေနအထုိင္ က်ဥ္းက်ပ္သလုိ ခံစားရျခင္း

-       ကုိယ့္ကုိ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး မဆက္ဆံဘူးဟု ထင္ျခင္း

-       တစ္ခုခုလုပ္သည့္အခါ တားဆီးသလုိ ခံစားရျခင္း

-       မလုိလားအပ္သည့္ အေတြးမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း

-       စည္းကမ္းႀကီးသည္၊ တင္းက်ပ္လြန္းသည္ဟု ထင္ျခင္း

-       အိမ္လြမ္းျခင္း၊ မိဘေမာင္ႏွမမ်ားကုိ သတိရျခင္း

-       အထီးက်န္ဆန္ျခင္း

-       စိတ္အားငယ္ျခင္း

-       ေရွ႕ေရးေတြးၿပီး ရင္ေမာမိျခင္း

-       အျခားသူမ်ားက ကုိယ့္ကုိ မညႇာဘူးဟု ထင္မိျခင္း

စသည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။

          စစ္ေဆးခ်က္မ်ားအရ ေတြ႕ရွိသည္မွာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္တကၠသုိလ္ႀကီး (၄)ခုရွိ ပထမႏွစ္ ဗုိလ္ေလာင္း ၄၂၁၈ ဦးအနက္ ၉၆ ဦးမွာ စိတ္ဓာတ္ေလ်ာ့က်ေနသျဖင့္ ရာခုိင္ႏႈန္းအားျဖင့္ ၂.၉၈% ရွိၿပီး၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ဗုိလ္ေလာင္း ၂၀၉၂ ဦးအနက္ ၁၀၂ ဦးမွာ စိတ္ဓာတ္ေလ်ာ့က်ေနသျဖင့္ ရာခုိင္ႏႈန္းအားျဖင့္ ၄.၈၇% ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ရပါသည္။ ထုိသုိ႔ ေတြ႕ရွိရေသာ ဗုိလ္ေလာင္းမ်ားအား စိတ္ဓာတ္ျမႇင့္တင္ေပးၿပီး ေျဖသိမ့္ေဆြးေႏြးမႈမ်ား (Counseling) ျပဳလုပ္ေပးၿပီးေနာက္ သက္ဆုိင္ရာ ပါေမာကၡမ်ား၊ နည္းျပအရာရွိမ်ားအား စနစ္တက် ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲရန္ အႀကံျပဳခဲ့ရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ တပ္မေတာ္တကၠသုိလ္အသီးသီးတြင္ ထားရွိၿပီးျဖစ္ေသာ အဆင့္ဆင့္ ထိန္းေက်ာင္းကြပ္ကဲရသည့္ အုပ္ထိန္းမႈစနစ္ (Guardian System) ကုိ ပုိမုိပီျပင္စြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္လုိအပ္လွပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ တပ္မေတာ္တကၠသုိလ္အသီးသီး၌ စိတ္ပညာဌာနမ်ား တုိးခ်ဲ႕ဖြဲ႕စည္းကာ စိတ္ဓာတ္ျမႇင့္တင္ေရး၊ ေျဖသိမ့္ေဆြးေႏြးမႈႏွင့္ စိတ္ေျဖေလ်ာ့မႈလုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္သြားပါက ယခုထက္ ပုိမုိအေထာက္အကူ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသည္။ အလားတူ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားလည္း ျပဳလုပ္သြားႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

တုိက္ပြဲကာလ ညႇိယူမႈမ်ား (Adjustment to Combat)

          တပ္ရင္း၊ တပ္ဖြဲ႕တစ္ခုသည္လည္းေကာင္း၊ စစ္သည္တစ္ဦးခ်င္သည္လည္းေကာင္း၊ တုိက္ပြဲကာလ နီးကပ္လာေလေလ စိုးရိမ္ပူပန္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိး ေပၚေပါက္ႏုိင္ေလေလ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ တကယ္တမ္း တုိက္ပြဲ၀င္သည့္အခါတြင္လည္း ထုိပူပန္မႈမ်ားသည္ ပုိ၍ပုိ၍ တုိးပြားလာႏုိင္ပါသည္။ ပထမဆံုး ႀကံဳေတြ႕ခံစားရသည္မွာ ေသမွာကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ လူတုိ႔သည္ မိမိအသက္ေသမည္ကုိ ေၾကာက္ရြံ႕တတ္သည့္သေဘာရွိေသာ္လည္း မိမိသည္ ငါ့ႏုိင္ငံေတာ္၊ ငါ့ႏုိင္ငံသား၊ ငါ့တပ္မေတာ္အတြက္ ငါ၏အသက္ကုိ စြန္႔လႊတ္ရန္ အဓိ႒ာန္ျပဳပါ၏ဟု သစၥာဆုိၿပီး ကတည္းကပင္ စစ္သားဘ၀က တုိက္ရင္းေသရတာ ျမတ္တယ္ဟူသည့္ စိတ္ကုိ အထုိက္အေလ်ာက္ ရင္ဆုိင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ အလားတူ တုိက္ပြဲတြင္ က်ဆံုးသူ၊ ဒဏ္ရာရ က်ဳိးျပတ္သူပမာဏသည္ က်န္သူမ်ားထက္ လြန္စြာနည္းပါးသည္ဟု သိရွိထားျခင္းျဖင့္လည္း တုိက္ပြဲဖိစီးမႈ (Cambat Stress)ကုိ ေလ်ာ့ပါးေစႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔အတူ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ယံုၾကည္မႈ၊ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ခုိင္မာမႈ၊ ဂုဏ္သိကၡာဆုိင္ရာ ခံယူမႈမ်ားသည္လည္း တုိက္ပြဲ၀င္ စိတ္ဓာတ္ကုိ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ျမႇင့္တင္ေပးႏုိင္ပါသည္။

          တုိက္ပြဲ၀င္အေတြ႕အႀကံဳသစ္ စတင္ရရွိမည့္ ရဲေဘာ္သစ္မ်ားသည္ တုိက္ပြဲတြင္ ႀကံဳေတြ႕ရတတ္သည့္ အနိ႒ာ႐ံု ျမင္ကြင္းမ်ားႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ညႇိယူေနထုိင္ရာတြင္ ယင္းျမင္ကြင္းမ်ားေၾကာင့္ ေသြးပ်က္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း၊ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမ်ား မျဖစ္ေစရန္ ရဲေဘာ္စိတ္ျဖင့္ တြန္းလွန္ပစ္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ရဲေဘာ္စိတ္ဟူသည္ ရဲေဘာ္အခ်င္းခ်င္းအေပၚ ထားရွိေသာ ေမတၱာတရား၊ သံေယာဇဥ္တရား၊ သစၥာေစာင့္သိမႈတရားပင္ ျဖစ္၏ဟုလည္း ဆုိထားပါသည္။ တုိက္ပြဲ၀င္ စစ္သည္မ်ားသည္ အခ်ိန္ကာလႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း အာ႐ံုသိမႈ လြဲမွားတတ္ၾကပါသည္။ ထုိအခါတြင္ မနက္ျဖန္အတြက္ မေသခ်ာသလုိ ခံစားမႈမ်ဳိးလည္း ၀င္လာႏုိင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ႏွစ္ဖက္ရင္ဆုိင္ တုိက္ခုိက္ေနခ်ိန္တြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္သည္ဟု ခံစားရျခင္း၊ စိတ္ဂနာမၿငိမ္ျခင္း (Restlessness) ႏွင့္ မသက္မသာျဖစ္ျခင္း (Uneasy) တုိ႔ဥည္ ျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါသည္။ ထုိသုိ႔ ရင္ဆုိင္ပစ္ခတ္ေနျခင္းကုိ အခ်ည္းအႏွီးျဖစ္သည္ဟုလည္း ခံစားရတတ္ၿပီး လုိဘမျပည့္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ တုိက္ပြဲကုိ အဆုံးသတ္သြားေအာင္ မိမိက မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္သည့္အခါ ထုိလုိဘမျပည့္မႈမ်ား ပုိ၍ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ ရွိပါသည္။ ထုိအေျခအေနမ်ဳိးတြင္ အစာစားခ်င္းသလုိ၊ ေရေသာက္ခ်င္သလုိ၊ အကာအကြယ္တစ္ခုခုရခ်င္သလုိ စသည္တုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါသည္။ အခ်ဳိ႕တြင္မူ မေက်မနပ္ျဖစ္ျခင္း၊ သည္းမခံႏုိင္ျခင္း၊ စိတ္တုိလြယ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္လာၿပီး တုိက္ပြဲဖိစီးမႈေၾကာင့္ ညႇိယူမႈျပႆနာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါေတာ့သည္။ ေဖာ္ျပပါ ညႇိယူမႈဆုိင္ရာ ျပႆနာႏွစ္ရပ္သည္ အရပ္သားဘ၀မွ တပ္မေတာ္သား ဘ၀ခံယူကာစ အေတြ႕အႀကံဳႏုနယ္ေသးသည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ားဘ၀တြင္ ႀကံဳေတြ႕ႏုိင္သည့္ ျပႆနာမ်ားျဖစ္၍ ထုိျပႆနာတုိ႔၏ သေဘာကုိ ေကာင္းစြာသိရွိနားလည္ၿပီး ထိေရာက္စြာ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္လွပါသည္။ မိမိတပ္မေတာ္တြင္ စိတ္က်န္းမာမႈ အခန္းကဏၭ တုိးတက္ေစေရးႏွင့္ စိတ္ေရာဂါ ေဆးခံု႐ံုးျဖင့္ ႏႈတ္ထြက္ေစမႈ ေလ်ာ့နည္းေရးအတြက္ အဆင့္(၃)ဆင့္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အႀကံျပဳထားသည္ကုိလည္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။

ပထမအဆင့္။       ။   စုေဆာင္းေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားတြင္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ စစ္ေဆးမႈမ်ားကုိ ပီပီျပင္ျပင္ စနစ္တက် ျပဳလုပ္ေစျခင္း။

ဒုတိယအဆင့္။      ။   ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းမ်ားရွိ ေလ့က်င့္ေရးအရာရွိမ်ားႏွင့္ နည္းျပမ်ားအား စိတ္က်န္းမာမႈဆုိင္ရာမ်ား အသိေပးပညာေပးေရးႏွင့္ လုိအပ္သည့္ အႀကံေပးလမ္းၫႊန္မႈမ်ား ရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေစျခင္း။

တတိယအဆင့္။    ။   သက္ဆုိင္ရာတပ္ရင္း၊ တပ္ဖြဲ႕မ်ားအဆင့္တြင္ အရာရွိ၊ အရာခံ၊ အၾကပ္မ်ားအား သာမန္စံကုိက္ပုဂၢဳိလ္မ်ား၏ ကုိယ္ရည္ကုိယ္ေသြး အေဆာက္အအံုကုိ နားလည္ေစျခင္း၊ စိတ္ေရာဂါျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အေျခခံအေၾကာင္းရင္မ်ားႏွင့္ စိတ္မက်န္းမာမႈ၏ ေရာဂါျပလကၡဏာမ်ားကုိ ေစာစီးစြာ သိရွိရန္ ပညာေပးေဟာေျပာေစျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

          ယခုအခါတြင္ ေလ့က်င့္ေရးအရာရွိခ်ဳပ္႐ံုး၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအရ ေျခလ်င္တပ္ခြဲမွဴးသင္တန္း၊ ေျခလ်င္တပ္ရင္းမွဴးသင္တန္းႏွင့္ အျခားေသာ အရာရွိႀကီးမ်ားသင္တန္းမ်ားသုိ႔ တက္ေရာက္သည့္ အရာရွိမ်ားအား စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ စစ္ေဆးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရွိရာ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိသည့္ ရလဒ္မ်ားကုိ စိစစ္သံုးသပ္၍ တပ္မေတာ္သားဘ၀ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ျပဳျပင္ေရးဆုိင္ရာ အစီအစဥ္သစ္မ်ား ေရးဆြဲကာ စနစ္တက် ကုိင္တြယ္ေစၿပီး ကုိယ္ေရာစိတ္ပါ က်န္းမာသည့္စစ္သည္မ်ားျဖင့္ ေခတ္မီတပ္မေတာ္တစ္ရပ္ကုိ တည္ေဆာက္ႏုိင္မည္ဟု ယံုၾကည္မိပါသည္။

ရည္ၫႊန္းခ်က္

1.    Boring Edwin, Psychology for the Armed Services (3^rd Edition) Washington, Infantry Journal Press, (1948)

2.    Committee of the Psychology for the Flghting Man < National Research Council USA (1943)

3.    Han's Selye Stress Without distress NewYork< Lippineott, (1947)

အနာဂတ္အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕အလားလာ အပုိင္း(၁)

          ျပဳစုတင္ျပသူ (ဗုိလ္မွဴးႀကီး၀င္းကုိကုိ)

          ၂၀၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ေျမျပင္ပစ္အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕သည္ မည္ကဲ့သုိ႔ရွိေနမည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔၏ လက္နက္စနစ္မ်ားမွာ မည္ကဲ့သုိ႔ ရွိေနမည္။ မည္သည့္လက္နက္မ်ားျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔၏အေျမာက္တပ္ရင္းမ်ားကုိ မည္သုိ႔ဖြဲ႕စည္းရမယ္။ တပ္မဟာ၊ တပ္မ၊ တပ္မႀကီးမ်ားကုိ မည္သုိ႔ဖြဲ႕စည္းရမည္။ မည္သည့္အေျခခံသေဘာတရားမ်ားကုိ လက္ကုိင္းထား တုိက္ခုိက္ရမည္။ အေျမာက္စစ္သည္ႏွင့္အရာရွိမ်ားကုိ မည္ကဲ့သုိ႔ ေလ့က်င့္မည္ စသည့္အခ်က္မ်ားမွာ တပ္မေတာ္အား ေခတ္မီဖြဲ႕စည္းျခင္းႏွင့္ အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕အား ေခတ္မီေအာင္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ စဥ္းစားရမည့္ ေမးခြန္းမ်ားျဖစ္သည္။

အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕အလားအလာ

          ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားအေစာပုိင္းတြင္ အတဲြလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာစနစ္ကုိ အသံုးျပဳလာၾကသည့္အတြက္ အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕ကုိ တစ္ေခတ္ဆန္းေစခဲ့ပါသည္။ ဒံုးက်ည္ႏွင့္အတြဲလုိက္ ဒံုးက်ည္မ်ားသည္ ႏွစ္ေပါင္းရာခ်ီကတည္းကပင္ ေပၚေပါက္ခဲ့လင့္ကစား အတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာစနစ္မွာ အနာဂတ္စစ္ပြဲမ်ားတြင္ အေျမာက္ႏွင့္ပူးေပါင္းစစ္ဆင္ေရးတုိ႔၏ ပံုသ႑ာန္ကုိ ေျပာင္းလဲသြားေစမည္ျဖစ္ပါသည္။ အခ်က္အလက္မ်ားတြက္ထုတ္ရန္ႏွင့ ္တည္ေနရာရွာေဖြရန္ ကိရိယာမ်ား အပါအ၀င္ ပစ္ခတ္ရန္အတြက္ လုိအပ္သည့္အရာမ်ားအားလံုးကုိ အတြဲလုိက္ပစ္ဒံုးယာဥ္ေပၚတြင္ တပ္ဆင္ေပးထား ပါသည္။ ၎တြင္တပ္ဆင္ထားေသာ ကိရိယာမ်ားသည္ လွ်ပ္စစ္နည္းပညာအားျဖင့္ မိမိ၏တည္ေနရာႏွင့္ ပစ္ခတ္ရမည့္အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ရွာေဖြေပးႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အျခားျပင္ပမွ အကူအညီယူရန္ မလုိအပ္ဘဲ မိမိဘာသာတည္ေနရာ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ပစ္ခတ္ရမည့္အရပ္မ်က္ႏွာ ရွာေဖြခ်ိန္တြယ္ျခင္း၊ အခ်က္အလက္ တြက္ထုတ္ျခင္း၊ ပစ္ခတ္ျခင္းတုိ႔ကုိ အလြန္လ်င္ျမန္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိအတြဲလုိက္ ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာစနစ္မွာ ယာဥ္တစ္စီးတည္းျဖင့္ပင္ အေျမာက္တပ္ခြဲတစ္ခြဲစာမွ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည့္ နည္းပညာဆုိင္ရာ ပစ္ခတ္မႈထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိပါသည္။ ယင္းဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာယာဥ္မ်ားသည္ ဒံုးက်ည္ ၁၂ စင္းတပ္ဆင္ထားၿပီး စကၠန္႔ပုိင္းအတြင္းမွာပင္ အဆုိပါ ဒံုးက်ည္ ၁၂ စင္းလံုးကုိ ပစ္ခတ္ႏုိင္စြမ္းရွိပါသည္။ ဒံုးက်ည္ပစ္ခတ္ႏုိင္ေသာ အကြာအေ၀းမွာ သမား႐ုိးက်အေျမာက္မ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ ၃၀ ကီလုိမီတာအထက္ ပစ္ခတ္ႏုိင္ေသာ္လည္း ၎၏ထိပ္ဖူးတြင္ ပုိမုိေကာင္းမြန္ေအာင္ မြမ္းမံထားေသာ က်ည္ငယ္မ်ားထည့္သြင္းသျဖင့္ အခ်ိန္တုိအတြင္းမွာပင္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ ဧရိယာအတြင္းသုိ႔ လုိအပ္သည့္ထိေရာက္မႈရရွိေအာင္ ပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။

          အတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာကုိ ထုတ္လုပ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ၎ႏွင့္ပစ္ခတ္သည့္ ဒံုးက်ည္မ်ားကုိလည္း ပုိမုိေကာင္းမြန္ေအာင္ တီထြင္ထုတ္လုပ္လာခဲ့ၾကပါသည္။ ၾကည္းတပ္သံုး နည္းဗ်ဴဟာေျမာက္ ဒံုးက်ည္စနစ္ (ATACMS)ကုိ အသံုးျပဳလွ်င္ အထက္ပါေလာင္ခ်ာအတြင္းမွာပင္ ထည့္သြင္းပစ္ခတ္ႏုိင္ၿပီး အကြာအေ၀းအားျဖင့္ ၅၀ ကီလုိမီတာအထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။ ထိပ္ဖူးတြင္လည္း စြမ္းအားေကာင္းေသာ က်ည္ငယ္မ်ား ထည့္သြင္း ပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ ယခုအခါ အတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာမ်ားျဖင့္ စစ္ပြဲမ်ားကုိ ထုျဖင့္ စစ္ဆင္ႏုိင္စြမ္း ရွိလာပါသည္။

          ထုိ႔အျပင္ ယင္းအတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာစနစ္အတြက္ ဒံုးက်ည္ႏွစ္မ်ဳိးကုိ ဆက္လက္၍ သုေတသနျပဳ ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကရာတြင္ ပဲထိန္းစနစ္မပါေသာ တစ္မ်ဳိးမွာ ၄၅ ကီလုိမီတာအထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္ၿပီး ပဲထိန္းစနစ္ပါသည့္ က်န္တစ္မ်ဳိးမွာ ၇၅ ကီလုိမီတာအထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။ ယင္းပဲထိန္းစနစ္တြင္ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ တည္ေနရာရွာေဖြေရး စနစ္(GPS) ကုိ အသံုးျပဳထားပါသည္။ ၎ဒံုးက်ည္ကုိ အကြာအေ၀းအားျဖင့္ ၄၅၊ ၇၀၊ ၁၂၀၊ ၁၅၀ ကီလုိမီတာ စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။ ယင္းသုိ႔ အကြာအေ၀း အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ေ၀းေ၀းပစ္ခတ္ႏုိင္သည့္အတြက္ ေျမျပင္တပ္မွဴးသည္ စစ္ေျမျပင္ကုိ မိမိလုိလားသည့္အတုိင္း ပံုစံခ်လာႏုိင္ပါသည္။

          မၾကာမီကာလတြင္ တြန္းယမ္းအရည္ သုိ႔မဟုတ္ ယမ္းတစ္မ်ဳိးတည္းကုိ အသံုးျပဳေသာ အေျမာက္မ်ား အသံုးျပဳလာႏုိင္ေခ် ပုိ၍ရွိလာႏုိင္ပါသည္။ စမ္းသပ္ၿပီးေသာအေနအထားတြင္ ယမ္းအရည္ကုိ အသံုးျပဳသည့္ အေျမာက္မ်ားမွာ အသံုးျပဳရန္ ပုိမုိလြယ္ကူမည္ျဖစ္ပါသည္။ ယမ္းအရည္ကုိအသံုးျပဳၿပီး လွ်င္ျမန္စြာျဖင့္ အကြာအေ၀းမ်ားကုိ စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ စမ္းသပ္ခဲ့ရာတြင္ ကီလုိမီတာ ၄၀ ေက်ာ္အထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။

          ထုိ႔အျပင္ အဆင့္ျမင့္ေသာ အေျမာက္မ်ားမွာလည္း အလြန္လ်င္ျမန္ေသာ အလုိအေလ်ာက္စနစ္မ်ားကုိ အသံုးျပဳလာႏုိင္ၾကသည့့္အတြက္ မတူညီေသာယမ္းအားႏွင့္ ပစ္ေထာင့္မ်ားကုိ ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳၿပီး ပစ္မွတ္တစ္ခုေပၚသုိ႔ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ က်ည္ ၆ ေတာင့္က်ေရာက္ေပါက္ကြဲေအာင္ ပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ ယခင္အေျမာက္မ်ားထက္ ထိေရာက္မႈ ၆ ဆ တုိးလာပါသည္။ အေျမာက္တစ္လက္တည္းျဖင့္ ယခင္ သမား႐ုိးက်အေျမာက္ ၆ လက္စာ ပစ္ခတ္ႏုိင္စြမ္းရွိလာၾကပါသည္။

          ယမ္းအားတစ္မ်ဳိးတည္း အသံုးျပဳေသာ အေျမာက္မ်ားမွာ အကြာအေ၀းအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ယမ္းအားတစ္မ်ဳိးတည္းျဖင့္ ပစ္ခတ္ႏုိင္ပါသည္။ ယမ္းအား ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳရန္ မလုိအပ္သျဖင့္ အလ်င္အျမန္ က်ည္ထုိးပစ္ခတ္ရာတြင္ ပုိမုိလြယ္ကူလာပါသည္။ ထုိအေျမာက္ျဖင့္ စမ္းသပ္ပစ္ခတ္ရာတြင္ ပစ္ႏႈန္းမွာ အံ့ၾသဖြယ္ရာပင္ လ်င္ျမန္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ ငါးစကၠန္႔လ်င္ တစ္ေထာင့္ႏႈန္းပစ္ခတ္ႏုိင္သျဖင့္ သမား႐ုိးက် M-109 ေဟာင္၀စ္ဇာ၏ အျမန္ဆံုးပစ္ႏႈန္းထက္ ႏွစ္ဆျမန္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။

          အနာဂတ္အေျမာက္လက္နက္စနစ္မ်ားအတြက္ က်ည္ႏွင့္ခဲယမ္းမ်ားသည္လည္း လက္ရွိအသံုးျပဳေနေသာ အေျမာက္ခဲယမ္းႏွင့္ က်ည္မ်ားထက္ ပုိမုိေကာင္းမြန္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ ICM (Improved Conventional Munitions) က်ည္မ်ားသည္ ခြင္းက်ည္ငယ္မ်ားကုိ ေျမျပင္ေပၚသုိ႔ ျဖန္႔ႀကဲရာတြင္ ဧရိယာပုိမုိက်ယ္ျပန္႔စြာျဖင့္ ႀကဲခ်ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ၎က်ည္ျဖင့္ပစ္ႏုိင္ေသာ တင့္ဖ်က္က်ည္မ်ားမွာလည္း ပုိမုိထိေရာက္မႈရွိလာမည္ျဖစ္ပါသည္။ Copperhead ကဲ့သုိ႔ေသာ က်ည္မ်ားမွာလည္း ပစ္မွတ္တစ္ခုအား တုိက္ခုိက္ရာတြင္ ပုိမုိတိက်လာၿပီး ပုိမုိေသေၾကေစႏုိင္လာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အနာဂတ္အေျမာက္က်ည္မ်ားသည္ တိက်မႈႏွင့္ ေသေၾကႏုိင္စြမ္းပုိမုိလာၿပီး ထိေရာက္မႈဧရိယာ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔ လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ SADARM က်ည္မ်ားသည္လည္း အာ႐ံုခံကိရိယာပါေသာ က်ည္ငယ္မ်ားကုိ ျဖန္႔ပစ္လုိက္ၿပီး ပစ္မွတ္တစ္ခုခ်င္းစီအား သြားေရာက္ထိမွန္ႏုိင္ေစမည္ ျဖစ္ပါသည္။ က်ည္သြားလမ္းအဆံုးပုိင္းတြင္ လမ္းၫႊန္စနစ္ အသံုးျပဳသည့္ TGW (Terminal Guided Warhead) နည္းပညာမွာလည္း အလြန္စြမ္းရည္ထက္ျမက္ၿပီး မၾကာမီတြင္ အသံုးျပဳႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ တင့္ဖ်က္က်ည္မ်ားကုိလည္း အတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာျဖင့္ ပစ္ခတ္သည့္ ထိပ္ဖူးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳႏုိင္ေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းက်ည္မ်ားသည္ တင့္ကားမ်ားကုိ ရွာေဖြဖ်က္ဆီးႏုိင္သည္သာမက ပစ္မွတ္အုပ္စုအတြင္းမွာ ပစ္မွတ္တစ္ခုကုိ က်ည္ငယ္တစ္ေထာင့္ထက္ပုိ၍ ပစ္ခတ္ရန္လုိအပ္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ လက္ရွိ တီထြင္ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိေသာ အေျမာက္မ်ားမွာ ပုိမုုိထိေရာက္စြမ္းအားေကာင္းေသာ က်ည္မ်ားျဖင့္ ပုိ၍ ျမန္ျမန္ႏွင့္ ေ၀းေ၀းပစ္ႏုိင္လင့္ကစား အံ့ၾသဖြယ္အေကာင္းဆံုး ေျပာင္းလဲမႈမွာ ၎အေျမာက္မ်ားကုိ မည္သုိ႔အသံုးျပဳသည္ဆုိသည့္ နည္းလမ္းအေပၚတြင္ မူတည္မည္ျဖစ္ပါသည္။

          လက္ရွိအသံုးျပဳေနေသာ အေျမာက္ပစ္ကူေပးနည္းစနစ္မွာ ေရွ႕တန္းအကဲၾကည့္မွ ပစ္ခတ္မႈထိန္းသိမ္းေရးဌာနသုိ႔ ပစ္မိန္႔ေတာင္းခံရပါသည္။ ပစ္ခတ္မႈထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ တြက္ခ်က္ၿပီး အေျမာက္သုိ႔ ေပးပုိ႔ရပါသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အေျမာက္မွပစ္ခတ္ရပါသည္။ ယခုအခ်ိန္၌ အေျမာက္မ်ားတြင္ မိမိဘာသာ အခ်က္အလက္ တြက္ထုတ္သည့္စနစ္၊ မိမိအေျမာက္တည္ေနရာကုိ တိက်စြာ ေဖာ္ထုတ္ေပးႏုိင္သည့္ ေနရာရွာကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္လာၾကၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ပုိမုိစြမ္းအားေကာင္းေသာ က်ည္မ်ားကုိ အသံုးျပဳၿပီး ပုိမုိလ်င္ျမန္သည့္ ပစ္ခတ္ႏႈန္းျဖင့္ ပစ္ခတ္လာႏုိင္ၿပီျဖစ္ရာ အနာဂတ္အေျမာက္တစ္လက္သည္ လက္ရွိအသံုးျပဳေနေသာ အေျမာက္တပ္ခြဲတစ္ခြဲစာႏွင့္ ညီမွ်ေသာ ပစ္ကူကုိေပးစြမ္းလာႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ အဓိပၸါယ္မွာ ေရွ႕တန္းအကဲၾကည့္သည့္ အေျမာက္တစ္လက္ခ်င္းဆီသုိ႔ တုိက္႐ုိက္ပစ္မိန္႔ေတာင္း ပစ္ခတ္ႏုိင္ျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အေျမာက္တပ္ခြဲ သုိ႔မဟုတ္ တပ္ရင္းအဆင့္မွ ပစ္ခတ္မႈကုိ ေစာင့္ၾကပ္ၿပီး လုိအပ္သည့္အခါတြင္ ျပင္ဆင္တားဆီးမႈမ်ား ျပဳလုပ္မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း အေျမာက္မ်ားအေနျဖင့္ အကဲၾကည့္မွ တုိက္႐ုိက္ေတာင္းခံသည့္ ပစ္မိန္႔အတုိင္း ပစ္ကူေပးႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အကဲၾကည့္ႏွင့္ အေျမာက္လည္း တုိက္႐ုိက္္ဆက္သြယ္ဆက္စပ္ေနေပမည္။

          နည္းဗ်ဴဟာပုိင္းအသံုးျပဳပံုမ်ားမွာလည္း ေျပာင္းလဲလာမည္ျဖစ္ပါသည္။ အေျမာက္မ်ားမွာ ပုိမုိစြမ္းေဆာင္လာႏုိင္သည္ျဖစ္ရာ ပုိမုိအေရးႀကီးတန္ဖုိးရွိေသာ ပစ္မွတ္မ်ားအျဖစ္လည္း ေရာက္ရွိလာပါသည္။ အေျမာက္မ်ားသည္ အဆမ်ားပုိမုိျမန္ဆန္စြာျဖင့္ ပစ္ခတ္ႏုိင္ၿပီး၊ ပုိမုိတိက်စြာျဖင့္ ပုိမုိေ၀းေ၀း ပစ္ခတ္လာႏုိင္သျဖင့္ ရန္သူ/ မိမိႏွစ္ဖက္စလံုးအတြက္ ပုိမုိအေရးပါလာၾကပါသည္။ ရန္သူသည္ မိမိအေျမာက္ေနရာကုိ ရွာေဖြၿပီး အေျမာက္စနစ္မ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ ႀကဳိးစားလာၾကပါသည္။ ရန္သူ၏ ဖ်က္ဆီးမႈဒဏ္မွလြတ္ရန္ မိမိအေျမာက္ တပ္ခြဲမ်ားသည္လည္း အေျမာက္စခန္းမ်ားအား လ်င္ျမန္စြာ ေရႊ႕ေျပာင္းဖံုးကြယ္ထားၾကရပါမည္။ အေျမာက္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ၿပီး အလ်င္အျမန္ ေနရာ ေရႊ႕ေျပာင္းသည့္ နည္းဗ်ဴဟာမွာလည္း အသစ္အဆန္းမဟုတ္ေတာ့ပါ။ မိမိအေျမာက္မ်ားကုိ တုိက္ခုိက္မခံရေရးအတြက္ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ခတ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အဆုိပါနည္းဗ်ဴဟာကုိ ယခင္က က်င့္သံုးရာတြင္ ျပႆနာမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ပစ္ခတ္မႈမျပဳလုပ္ႏုိင္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ အေျမာက္စခန္းေနရာေဟာင္းမွ စခန္းသစ္ေနရာသုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းရန္အတြက္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

          ထုိသုိ႔ `ပစ္ၿပီးေနရာေျပာင္း´သည့္နည္းဗ်ဴဟာကုိ သံုးျခင္းအားျဖင့္ ရန္သူခ်ိန္းေျခာက္မႈမ်ားသည္ အေျခအေနတြင္ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းေနရသည့္အတြက္ အေျမာက္မ်ား မပစ္ခတ္ႏုိင္ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။ ယင္းျပႆနာကုိ နည္းပညာ တုိးတက္လာမႈျဖင့္ ေျဖရွင္းေပးလုိင္ႏုိင္ပါသည္။ အတြဲလုိက္ ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာမ်ားကုိ အသံုးျပဳလာသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိၿပီျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔အတြဲလုိက္ ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာမ်ား၏ စိတ္၀င္စားဖြယ္အရည္အေသြးမွာ ပစ္ခတ္ရန္အတြက္ ယာဥ္ေပၚတြင္ ေနရာယူအလုပ္လုပ္႐ံုမွ်သာလုိအပ္ၿပီး အလုိအေလ်ာက္ပစ္ခတ္ႏုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒံုးယာဥ္ေမာင္းႏွင္ သြားလာစဥ္မွာပင္ ပစ္မိန္႔ေတာင္းခံလာပါက ပစ္ခတ္ေပးႏုိင္ပါသည္။ ပစ္မိန္႔ေတာင္းခံမႈကုိ လက္ခံရရွိသည့္အခါ ဒံုးယာဥ္ကုိရပ္တန္႔လုိက္ၿပီး မိမိတည္ေနရာကုိ ကြန္ပ်ဴတာျဖင့္ တြက္ခ်က္ေဖာ္ထုတ္ယူၿပီး ေလာင္ခ်ာကုိ ပစ္ခတ္ရမည့္ဖက္သုိ႔ ခ်ိန္တြယ္ေပးမည္ျဖစ္သည္။ ပစ္ခတ္ရန္အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ကြန္ပ်ဴတာမွ တြက္ခ်က္ေပးပါသည္။ အေျမာက္အဖြဲ႕သားအေနျဖင့္ ေပါက္ကြဲမႈအကာအကြယ္ ျပဴတင္းေပါက္မွန္မ်ားကုိ ခ်ၿပီးပစ္ခတ္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသုိ႔တံု႔ျပန္ေဆာင္ရြက္သည့္အခ်ိန္ကုိ တုိင္းတာမွတ္သားၾကည့္ရာတြင္ တစ္မိနစ္မျပည့္မီမွာပင္ ပစ္ခတ္ ႏုိင္စြမ္းရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ အလားတူနည္းပညာမ်ားကုိလည္း အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။ အေျမာက္တည္ေဆာက္ မႈတြင္ နည္းပညာပုိင္းမွာ အဓိကပါ၀င္ေနသျဖင့္ နည္းပညာမ်ား တုိးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် အေျမာက္နည္းဗ်ဴဟာ မ်ားမွာလည္း ေျပာင္းလဲလာရပါသည္။ အေျမာက္မ်ား၏ အဖ်က္စြမ္းရည္ႀကီးမားသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ရန္သူသည္ မိမိအေျမာက္ေနရာကုိ ရွာေဖြဖ်က္ဆီးရန္ ပုိမုိႀကဳိးပမ္းအားထုတ္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ မိမိအေျမာက္မ်ားသည္လည္း အျပန္အလွန္အားျဖင့္ တစ္ႀကိမ္ပစ္ခတ္ၿပီးတုိင္း ခ်က္ခ်င္းေနရာေရႊ႕ေျပာင္းရမည္ျဖစ္သည္။ မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ အေျမာက္ပစ္ကူသည္ လႈပ္ရွားစစ္ကစားေနသည့္ မိမိတုိက္ခုိက္ေရးတပ္မ်ားကုိ ဆုိးက်ဳိးျဖစ္ေစမည္မဟုတ္ေပ။ အေျမာက္မ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းလာေနစဥ္မွာပင္ ပစ္ကူေတာင္းခံလာပါက လ်င္ျမန္တိက်စြာ တုန္႔ျပန္ပစ္ခတ္ ေပးႏုိင္စြမ္းရွိပါသည္။

          သမား႐ုိးက်အားျဖင့္ ေျခလ်င္စစ္ဗ်ဴဟာတစ္ခုကုိ အေျမာက္တပ္ရင္းတစ္ရင္းျဖင့္ ပစ္ကူေပးေလ့ရွိပါသည္။ အနာဂတ္အေျမာက္တပ္ခြဲအဆင့္သည္ ယခင္အေျမာက္တပ္ရင္းအဆင့္ ပစ္အားကုိ ရရွိလာပါမည္။ အကြာအေ၀းမ်ားမ်ား ပစ္ခတ္လာႏုိင္သည့္အတြက္ အေထြေထြအကူပစ္ခတ္မႈသည္ စံျပဳျဖစ္လာႏုိင္ပါသည္။ တိုက္႐ုိက္အကူရည္မွန္းခ်က္ တာ၀န္အတြက္ အနည္းဆံုးလုိအပ္မည့္အေျမာက္အေရအတြက္အား သတ္မွတ္ျခင္းအားျဖင့္ ေျမျပင္တပ္မွဴးးသည္ က်န္အေျမာက္မ်ားျဖင့္ စစ္ေျမျပင္၏အေျခအေနကုိ ေျပာင္းလဲရန္ သုိ႔မဟုတ္ စစ္ပြဲကုိပုိမုိနက္႐ႈိင္းစြာ စစ္ဆင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

          ျဖစ္စဥ္အားလံုးကုိၾကည့္လွ်င္ အေျမာက္တပ္ရင္းတစ္ရင္းသည္ ပစ္ကူေပးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရာတြင္ အေျမာက္တပ္ခြဲမ်ားကုိ အေျခခံအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကပါသည္။ တပ္ခြဲ၏လုပ္ငန္းအမ်ားအျပားကုိ အေျမာက္တစ္လက္စီမွ ေဆာင္ရြက္ရပါသည္။ ေရွ႕တန္းအကဲၾကည့္မွေပးပုိ႔ေသာ ပစ္မိန္႔ကုိ ပစ္ခတ္မႈထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွလက္ခံၿပီး စကၠန္႔ပိုင္း အတြင္း အေျမာက္မ်ားသုိ႔ ျပန္လည္ေပးပုိ႔မည္ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္တကယ္ ပစ္ခတ္မႈထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ အေျမာက္တစ္လက္ခ်င္းစီမွပင္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ အေျမာက္တပ္ခြဲအေနျဖင့္ ၎တာ၀န္ယူထားသည့္ နယ္ေျမအတြင္းတြင္ အေျမာက္ပစ္ခတ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အာဏာပုိင္ျဖစ္လာပါမည္။ အေျမာက္တပ္ရင္းအဆင့္အေနျဖင့္ က်န္တပ္မ်ားျဖင့္ ပုိင္းျဖတ္ပစ္ခတ္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနမည္ျဖစ္ၿပီး လုိအပ္သည့္အခါတြင္မွသာ တပ္ခြဲ၏ပစ္ခတ္မႈမ်ားကုိ ဟန္႔တားကန္႔ကြက္မည္ျဖစ္သည္။

          အနာဂတ္အေျမာက္မ်ားႏွင့္ အတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာစနစ္မ်ားကုိ အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ ေျမျပင္တုိက္ခုိက္ ေရးမွဴးမ်ားအေနျဖင့္ တုိက္ပြဲကုိနက္႐ႈိင္းစြာ စစ္ဆင္လာႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ေျမျပင္ပစ္အားမ်ားမွာ ေလေၾကာင္းပစ္အားကုိ အစားထုိးႏုိင္ျခင္းမရွိေသာ္လည္း ပုိမုိႀကီးထြားလာႏုိင္ပါသည္။ ေလယာဥ္မ်ားကုိ ပစ္ခတ္ႏုိင္သည္အထိ ျမင့္ေသာေျမ အေနအထားမ်ဳိးတြင္ အတြဲလုိက္ဒံုးပစ္ေလာင္ခ်ာစနစ္မ်ားကုိ ေနရာခ်ထားျခင္းျဖင့္ ေလေၾကာင္းမွ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကုိ ေလ်ာ့နည္းသြားေစႏုိင္ပါသည္။ အနီးကပ္ပစ္ကူႏွင့္ ပုိင္းျဖတ္တုိက္ခုိက္မႈမ်ဳိးသာမက နက္႐ႈိင္းစစ္ဆင္ေရးတြင္လည္း ရန္သူ၏ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးစနစ္ကုိ စြမ္းအားႏွိမ္ပစ္ခတ္ျခင္းမ်ားသည္ ပံုမွန္ပစ္ခတ္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ယင္းသုိ႔ ပစ္ခတ္ႏုိင္ရန္အတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ တုိးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပစ္ကူေပးတာ၀န္ကုိ ထမ္းေဆာင္သည့္အရာရွိအေနျဖင့္ အနီးကပ္ေလေၾကာင္း ပစ္ခတ္မႈႏွင့္ ေျမျပင္ပစ္ခတ္မႈမ်ားအျပင္ နက္႐ႈိင္းစစ္ေျမျပင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ စီမံေဆာင္ရြက္ရန္လုိအပ္လာပါသည္။

          စစ္ေျမျပင္တြင္ အေျမာက္မ်ားကုိ အသံုးျပဳသည့္ ေျမျပင္တပ္မွဴးမ်ားအဖုိ႔ စစ္ပြဲအားလုိအပ္သလုိ ဖန္တီးရန္အတြက္ လက္နက္မ်ဳိးစံုရရွိလာမည္ျဖစ္ပါသည္။ လက္နက္စနစ္မ်ဳိးစံုကုိ ေရြးခ်ယ္အသံုးျပဳႏုိင္မည္ျဖစ္ၿပီး လက္နက္စနစ္တစ္မ်ဳိးကုိသာ အားထားေနရန္မလုိေတာ့ေပ။ ေျမျပင္ပစ္အားႏွင့္ ေလေၾကာင္းပစ္အားတုိ႔ကုိ ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ရန္သူကုိထိေရာက္စြာ တုိက္ခုိက္လာႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ဟန္ခ်က္ညီ စစ္ကစားႏုိင္ၿပီး စစ္ေျမျပင္ေပၚေပါက္လာေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကုိ စတင္အသံုးျပဳႏုိင္စြမ္းကုိလည္း ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ စစ္ဆင္ေရးတြင္ ပုိမုိစြမ္းအားေကာင္းမြန္လာသည့္အတြက္ အနာဂတ္အေျမာက္စနစ္မ်ားကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေထာက္ပံ့မႈဆုိင္ရာမ်ားကုိလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားတည္ေဆာက္လာရပါသည္။ တြန္းယမ္းအရည္ႏွင့္ တစ္မ်ဳိးတည္း အသံုးျပဳႏုိင္ေသာ ယမ္းအားတုိ႔မွာ အရြယ္အစားေသးငယ္လာၿပီး အလဟႆဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားလည္း ေလ်ာ့နည္းလာပါသည္။ ေခတ္မီအဆင့္ျမင့္အေျမာက္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳမည့္ ခဲယမ္းမ်ားမွာ ယခင္က ၅ တန္ယာဥ္ျဖင့္ သယ္ေဆာင္ေနခဲ့ရသည့္ သမား႐ုိးက်ခဲယမ္းမ်ားေနရာတြင္ အစားထုိး၀င္ေရာက္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ တပ္ခြဲတစ္ခြဲအတြက္ လုိအပ္ေသာ အေျမာက္က်ည္မ်ားကုိ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ရန္အတြက္ က်ည္သယ္ယာဥ္မ်ား လုိအပ္ေနေသးေသာ္လည္း အနာဂတ္အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕တြင္ ၎က်ည္သယ္ယာဥ္မ်ားသည္ တပ္ရင္းတစ္ရင္းစာအတြက္ တြန္းယမ္းအရည္မ်ားႏွင့္ ယမ္းအားတစ္မ်ဳိးတည္း ပစ္ခတ္ႏုိင္ေသာ ခဲယမ္းမ်ားကုိ သယ္ေဆာင္ႏုိင္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။

          အုပ္ခ်ဳပ္ေထာက္ပံ့မႈတြင္ အက်ဳိးသက္ေရာက္ေနေသာ အျခားအေၾကာင္းအခ်က္တစ္ခုမွာ ပစ္ခတ္ရန္အတြက္ လုိအပ္သည့္က်ည္အေရအတြက္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေခတ္မီခဲယမ္းမ်ား၏ စြမ္းရည္ျမင့္မားလာမႈေၾကာင့္ စစ္ေျမျပင္တြင္ အသံုးျပဳေသာ အေျမာက္မ်ားအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေထာက္ပံ့မႈ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးမ်ားစြာ ေလ်ာ့နည္းသြားခဲ့ပါသည္။ ကိန္းဂဏန္းအားျဖင့္ ေဖာ္ျပရလွ်င္ ရန္သူတပ္ခြဲတစ္ခြဲအား ဖ်က္ဆီးတုိက္ခုိက္ရန္အတြက္ ခြင္းက်ည္ ၃၀၀၀ ေတာင့္ လုိအပ္ပါသည္။ ယင္းပစ္မွတ္ကုိပင္ ႏွစ္မ်ဳိးသံုးအဆင့္ျမင့္ သမား႐ုိးက်က်ည္ (DPICM)ျဖင့္ ပစ္ခတ္မည္ဆုိပါက က်ည္ ၃၀၀ ေတာင့္သာ လုိအပ္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ က်ည္သယ္ယာဥ္ ၅ တန္ယာဥ္ ၃ စီးသာ လုိအပ္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ ယင္းပစ္မွတ္ကုိပင္တူညီေသာ ထိေရာက္မႈရရွိရန္အတြက္ ခြင္းက်ည္ပစ္ခတ္မည္ဆုိပါက က်ည္သယ္ယာဥ္ ၃၀ စီး လုိအပ္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အတူ အာ႐ံုခံတင့္ဖ်က္က်ည္ (SADARM) မ်ား တီထြင္ထုတ္လုပ္လာႏိုင္သည့္အတြက္ ရန္သူတပ္ခြဲတစ္ခြဲကုိ ပစ္ခတ္တုိက္ခုိက္ရာတြင္ က်ည္ ၃၀ ေတာင့္သာလ်င္ လုိအပ္မည္ျဖစ္ရာ က်ည္ ၃ ပံု ၁ ပံုသာလွ်င္ က်ည္မ်ား သယ္ေဆာင္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။

အလားအလာ

          အေျမာက္တပ္ဖြဲ႕၏ အနာဂတ္အလားအလာမွ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျဖင့္ အေကာင္းဖက္သုိ႔ ဦးတည္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ပါသည္။ စစ္ေျမျပင္တြင္ လုိအပ္သည့္ ခဲယမ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေထာက္ပံ့ေရးဆုိင္ရာ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးမ်ား ေလ်ာ့နည္းလာသည့္နည္းတူ ပစ္ႏႈန္းပုိမုိလ်င္ျမန္လာျခင္း၊ ကြာေ၀းပုိမုိပစ္ခတ္လာႏုိင္ျခင္း၊ ထိေရာက္မႈ ပုိမုိေကာင္းလာျခင္း စသည့္တုိးတက္သည့္ အေျခအေနမ်ားကုိ ျမင္ေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။ ယခင္အခ်ိန္မ်ားထက္ ရန္သူ႔ေနာက္ပုိင္းေနရာမ်ားသုိ႔ အေျမာက္ျဖင့္ ပုိမုိနက္႐ႈိင္းစြာ ပစ္ခတ္လာႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေျမျပင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ပုိမုိျဖန္႔ခ်ဲထားရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ထုိအခါ ယင္းသုိ႔ျဖန္႔ခ်ဲထားေသာ ၾကားကြက္လပ္ေနရာမ်ားကုိ ပုိမုိေထာက္လွမ္း ရွာေဖြရန္ ပုိမုိလုိအပ္လာပါသည္။ စစ္ေျမျပင္တြင္ ရွင္သန္ႏုိင္စြမ္း ပုိမုိေကာင္းလာေစရန္အတြက္ ေနရာတြင္ အေျခစုိက္ေနရာယူထားျခင္းထက္ ပုိမုိေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္စြမ္း ရွိလာၾကပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယင္းသုိ႔ေရႊ႕ေျပာင္းေနျခင္းျဖင့္ လုိအပ္လာသည့္အခါတြင္ အခ်ိန္မီတိက်စြာ ပစ္ခတ္ေပးႏုိင္ရန္အတြက္ အေႏွာက္အယွက္ တစ္ခုမျဖစ္ပါေခ်။ နည္းပညာမ်ားကုိ အသံုးျပဳလာသည့္အတြက္ အေျမာက္မ်ား၏စြမ္းရည္မွာ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ပင္ တုိးတက္လာေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။

လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္မည့္ အေျမာက္က်ည္မ်ား

          ယင္းသုိ႔ နည္းပညာမ်ားတုိးတက္ဖြံ႕ၿဖဳိးလာသည္ႏွင့္အမွ် အေျမာက္မ်ား၏ တည္ေဆာက္ပံုမွာလည္း အဆင့္ျမင့္တုိးတက္လာၿပီး စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈမ်ားမွာ လုိက္ပါျမင့္မားလာသည္ကုိ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ပါသည္။ တစ္ဖက္တြင္လည္း ယင္းသုိ႔ နည္းပညာတုိးတက္လာသည့္အတြက္ အျခားလက္နက္စနစ္မ်ား တုိးတက္ေပၚေပါက္လာသည္မွန္ေသာ္လည္း ေျမပင္ပစ္အေျမာက္မ်ားေနရာတြင္ လံုး၀ဥႆံုအစားထုိးႏုိင္ျခင္း မရွိပါ။ ထို႔အတူ နည္းပညာမ်ား တုိးတက္လာသည့္ အတြက္ အနာဂတ္စစ္ေျမျပင္တြင္ အသံုးျပဳမည့္ တုိက္ခုိက္ေရးလက္နက္စနစ္မ်ားမွာလည္း ေျပာင္းလဲသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသုိ႔ တုိးတက္လာေသာ လက္နက္စနစ္မ်ားကုိလည္းေကာင္း၊ အသစ္တီထြင္ထုတ္လုပ္လာေသာ လက္နက္စနစ္မ်ားကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ သီးျခားတစ္မ်ဳိးတည္းအသံုးျပဳရန္မွာ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ အနာဂတ္စစ္ေျမျပင္အတြက္ ေျပာင္းလဲေနသည့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ လုိလားခ်က္မ်ားႏွင့္ကုိက္ညီမည့္ လက္နက္စနစ္မ်ားကုိ စစ္ဗ်ဴဟာအေျခအေနေပၚတြင္ မူတည္ၿပီး ေျပာင္းလဲေပါင္းစပ္အသံုးျပဳေနရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ အနာဂတ္စစ္ပြဲမ်ားမွာ ပံုစံႏွင့္နည္းဗ်ဴဟာ၊ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ေျပာင္းလဲလာသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ေျမျပင္တပ္မွဴးမ်ားအတြက္ ပစ္အားမွာ လုိအပ္ခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ ဆက္လက္ရွိေနမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အတူ ယင္းလုိအပ္ခ်က္ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္မည့္ အေျမာက္မ်ားကုိလည္း ဆက္လက္အသံုးျပဳေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ပါသည္။ ယခင္က က်ည္သြားလမ္းေၾကာင္းကုိ ျပင္ဆင္ႏုိင္စြမ္း မရွိခဲ့သျဖင့္ အကြာအေ၀းပုိေရာက္ေလ လြဲမွားမႈပုိမ်ားေလ ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။

          ယခုအေျမာက္လက္နက္စနစ္သစ္မ်ားတြင္ ေျမျပင္တုိက္ခုိက္ေရးဒံုးက်ည္မ်ား၊ ပ့ဲထိန္းစနစ္ပါ ဒံုးက်ည္မ်ား၊ က်ည္သြားလမ္းေၾကာင္းအား ျပင္ဆင္ထိန္းေၾကာင္းေပးေသာ စနစ္မ်ားပါ၀င္လာၿပီး ၁၀၀ ကီလုိမီတာေက်ာ္အထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္လာၿပီး မည္သည့္အကြာအေ၀းတြင္မဆုိ တိက်မႈမွာလည္း ၁၀ ကီလုိမီတာအထိ တုိးတက္လာခဲ့ပါသည္။ ေခတ္သစ္စစ္ပြဲတြင္ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္၊ ေလတပ္သံုးလက္နက္မ်ားမွာလည္း ပုိမုိေပါင္းစပ္အသံုးျပဳလာၾကၿပီး လုိအပ္သည့္ ထိေရာက္မႈရရွိရန္အတြက္ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုးေသာစြမ္းရည္မ်ား ေပးစြမ္းႏုိင္လာၾကပါသည္။ သမား႐ုိးက်အားျဖင့္ အလ်င္အျမန္ တပ္ျဖန္႔စစ္ဆင္ရန္အတြက္ ေလေၾကာင္းစြမ္းအားကုိ အသံုးျပဳခဲ့ရပါသည္။ ေျမျပင္တပ္မ်ားမွာ လက္ရွိအေမျာက္မ်ား လက္လွမ္းမမီေသာ အကြာအေ၀းသို႔နက္႐ႈိင္းစြာ စစ္ဆင္ရန္အတြက္ ေလေၾကာင္းေထာက္ပံ့မႈကုိသာ အားကုိခဲ့ၾကရပါသည္။ ယခုအခါ တာတုိပစ္ဒံုးက်ည္မ်ား၊ ကြာေ၀းျမင့္ဒံုးက်ည္မ်ား၊ ေျမျပင္အေျခစုိက္တိက်စြာ ပစ္ခတ္ႏုိင္ေသာ ဒံုးလက္နက္မ်ားျဖင့္ တပ္မႏွင့္တပ္မႀကီးအဆင့္ တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ လံုေလာက္စြာ အသံုးျပဳပစ္ခတ္လာႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။

          အဓိကအေၾကာင္းတရားတစ္ခုမွာ အေျမာက္လက္နက္ဆုိင္ရာနည္းပညာမ်ား ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္လာျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေခတ္မီသမား႐ုိးက်တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္မ်ားမွာ ေျပာင္းလဲမ်ားျပားလာသည္ႏွင့္ လုိက္ေလ်ာ ညီေထြျဖစ္ေအာင္ အေျမာက္လက္နက္စနစ္မ်ားသည္လည္း တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါသည္။ တစ္ဟုန္ထုိးစစ္ဆင္ေရး တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ လုိက္ပါၿပီး ပစ္ကူေပးႏုိင္ရန္အတြက္ အေျမာက္စနစ္မ်ားမွာလည္း လႈပ္ရွားေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္စြမ္း ေကာင္းမြန္လာၾကပါသည္။ စစ္ေျမျပင္တြင္ မိမိဘာသာေရႊ႕ေျပာင္းေနရာယူႏုိင္စြမ္း ရွိသကဲ့သုိ႔ ရဟတ္ယာဥ္၊ ေလယာဥ္မ်ားႏွင့္ သယ္ယူေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္ေလာက္ေအာင္ပင္ အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့နည္းၿပီး ေပါ့ပါးလာၾကပါသည္။ လုိအပ္သည့္ ဖ်က္ဆီးႏုိင္စြမ္း လုံေလာက္စြာေပးႏုိင္ရန္အတြက္ အေျမာက္ခဲယမ္းမ်ား၏ ဖ်က္ဆီးႏုိင္စြမ္းမ်ားမွာလည္း ျမင့္မားလာၾကပါသည္။ စစ္ေျမျပင္တပ္မွဴးတစ္ဦးလုိအပ္ေသာ ထိေရာက္မႈအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ေပးစြမ္းႏုိင္သည့္ က်ည္ ခဲယမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိး ထုတ္လုပ္လာၾကပါသည္။ အေျမာက္လက္နက္စနစ္မ်ားမွာ ေဟာင္းႏြမ္းသြားသည္ဟု ဆုိရေလာက္ေအာင္ ရပ္တန္႔ေနျခင္းမရွိဘဲ ေခတ္သစ္တပ္မေတာ္မ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္မ်ား ျဖည့္ဆည္းေပး ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ဆက္လက္ျဖစ္ထြန္းတုိးတက္လ်က္ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ႏုိင္ေၾကာင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

ရည္ရြယ္ခ်က္

1.    Donald H, Rumsfeld, Secretary of Defense, US, “Annual Report to the President and the Congress”, 2004 p.73.

2.    Major General David C. Rslstion, Chief of Field Artillery, “Modularity Update: Transformation the FA”, Field Artillery Joint Magazine, March-April 2006.

3.    “Israell Systems Extend theREach of Rocket Artillery” Defense Update: International Online Defense Magazine, 2006 Issue 2.